‘n Kort mannetjie wat die krane kon oopdraai as hy lag. Dis omtrent die beste beskrywing wat ek vir Hennie Cronje kan saamflans. Hennie en sy vrou, Martha, het net twee seuns gehad. Willem, die oudste, is predikant aan die Oos Rand terwyl Karel en sy vrou rekenaars en-progamme bemark iewers in Mpumalanga.
Beide was al ‘n klompie jaar getroud en het meer gereeld as dikwels, onder Hennie se skerp tong deurgeloop omdat hy nog nie Oupa was nie.
“Dink jy die Jirre gaan my soos Mathusalag laat oud worre, Wilhellim?”
“Het jy ‘n verdomde windbal? Huh, het jy?”
“Kareltjie?”
“Julle albei het windballe lyk dit vir my!” het Hennie sy seuns verergerlik getreiter as hulle kom kuier het, gelukkig altyd buite hoorafstand van die vroumense natuurlik.
Toe Karel en sy vrou uiteindelik hoor hulle is swanger, was Pa-Hennie hulle die eerste om die goeie nuus kry.
“Bokram, jou WitBlouBliksemse what-shall-we-call-it!” skree Hennie en stamp die kombuisstoel waarop hy gesit het sommer onderstebo toe hy opspring van waar hy by die kombuistafel gesit het. Besnot en tranerig omhels en soen Hennie sy vrou, toe sy skoondogter, en vir Willem en weer sy vrou al om die beurt. Hy vat sy vrou se gesig weerskante tussen albei sy hande vas; “Dolla, ek gaan Oupa word, ek gaan Oupa word, Ouma! Hoor jy, Ma, en JY Ouma, Mamma…”
“Stadig, stadig Hendrik” vermaan Matha toe hy sy skoondagter weer om die lyf vasgryp en uitbundig so ‘n duim of vier van die grond af oplig.
“Ouboet, kom sit, vertel eers” sê Martha en tel die stoel regop wat haar man omgestamp het.
“Waneer? Hoe, waar’t julle gehoor?” babbel-vra Martha deurmekaar terwyl sy haar neus met ‘n tissue tik en vee.
“Wag Ma, laat die kinners self vertel…” val Hennie haar in die rede en vryf met ‘n sirkelbeweging oor sy skoondogter se maag. “Hoe ver is jy, meisiekind?” wil hy nuuskierig weet
“PAPPA!” raas Martha gemaak-verontwaardig en vryf heen en weer met haar linkerhand oor die boonste deel van haar regterbors en dan verder tot op haar skouer en op in haar nek. Sy hou haar regterhand se wys-en langvinger ongelowiglik, saggies oor haar lippe en kyk haar seun met ‘n effense kopskud vas in sy oë.
“Haai my kind, die Jirre weet ons bid al so lank vir ‘n kleinding…”
‘n Meisietjie, Zandra, is op 7 November daardie jaar gebore, twee dae na Hennie en Martha se vier-en-dertigste huweliksherdenking. Nog voor sy behoorlik kon loop het Ouma en Oupa sonder seremonie Zandra vir hulself opgeëis. Willem en sy vrou kon net sowel glad nie kinders gehad het. So het Hennie en Martha jaar in en jaar uit vir Zandra grootgemaak – soos ‘n eie kind. Bedags was Zandra hul skaduwee en saans het sy tussen hulle geslaap. As hulle by die huis was, was Zandra daar. As hulle gaan kuier of vakansie gaan hou het, was Zandra saam. Elke denkbare ding wat mens vir jou eie kind doen, het Henneie en Martha vir hul kleindogter gedoen, ook kerk-toe gaan en sondagskool. Soos ‘n goeie pa, of Oupa in hierdie geval, het Hennie saans voor slapenstyd vir hulle uit die Bybel gelees, gebid en vir Zandra ‘n goeinag soentjie gegee. Willem en sy vrou het maar meestal op die agtergrond gebly. Daar was egter geleenthede waar meisiekind vir ‘n aand of twee by hulle kom slaap het, soms naweke ook maar andersins was Zandra altoos by Ouma en Oupa aan huis.
Op Zandra se vyfde verjaardag het die familie ‘n groot partytjie gehou. Daardie aand het Hennie soos gewoonlik uit die Bybel gelees. Met bidtyd herrinner kleinkind hom egter dat hy vroeër die dag gesê het dat sy nou ‘n groot meisietjie is, en sy voel dat sy voortaan vir hulle moes bid. Sonder teëspraak gaan kniel Hennie toe aan die oorkant van die bed en maak sy oë toe vir die gebed. Zandra begin toe bid.
“Liewe Jesus,..”
Na al haar dankies vir Ouma en Oupa, en die hond en die kat, en vir die bome, vir Mamma en Pappa, en weer vir die bome en blommetjie, oorval stilte haar. In gebedlose stilte loer Hennie nuuskierig met sy een oog na haar, knielend aan die oorkant van die bed, vingertjies inmekaar geklam, kennetjie rustend op haar duime. Konsentrasie spoel fronsed oor haar gesiggie, lippies prullend maar spraakloos, angstig onder die belofte van woorde. Skielik, soos sy gestop het, bid Zandra toe verder;-
“.. uhmmm, en Liewe Jesus, … help ons asseblief om nie donner en fokkit te sê nie. Amen.”
Hennie kan sy ore nie glo nie. Waar hoor die kind diè goed? Oopmond, stomgeslaan, staar hy na die selfondane glimlag en ronde ogies wat van oorkant die bed flankeer vir erkenning.
“Was dit mooi Oupa? nooi Zandra haar Oupa tot goedkeuring.
Hennie, steeds stomgeslaan, antwoord nie. Meteens bars hy onbedaarlik uit van die lag. Trane stroom en vloei oor sy wange soos hy lag. Naderhand lê hy op die naat van sy rug op die mat, trap denkbeeldig fiets met sy voete en lag so hard en onbeheersd dat Martha uit die kombuis kom kyk wat die twee aanvang.
“Hendrik, wat gaan aan, Zandrie?
Hennie krul en kruip op die mat rond. Zandra kniel by die bed, gesig in haar voorarms. Martha weet nie of hulle huil of lag nie want nie een van die twee kan haar antwoord nie.
Waaroor huil julle so” wil sy weet
“Ons lag..” forseer Hennie darem tussen sy lagbuie.
“Ek lag NIE!” skree Zandra skril en huil harder terwyl sy haar gesig probeer wegsteek tussen haar arms op die bed. Sy probeer vir haar ouma iets vertel maar tussen trane en snikke mompel sy egter so dat g’n mens kop of stert kan uitmaak wat sy probeer sê nie. Martha, oorbluf en onseker oor die petalje hier voor haar, kyk vraend eers na Hennie op die grond, èn Zandra aan die anderkant van die bed. In lag en huil probeer albei vertel oor hul saak sonder dat sy verstaan wat èèn van die twee probeer sê nie. Met die braktaal van Hennie wat lag, en diè van Zandra wat huil, kan Ouma nie anders as om te glimlag vir die eskapade wat homself voor haar afspeel nie. Opeens ontplof haar glimlag in ‘n volskaalse lag. Sy gaan sit op die bed, haar hand skud op Zandra se kop soos sy lag. Naderhand lê sy plat op die bed, rol links en regs soos sy lag. Toe sy op haar maag stillê, kyk sy op na Zandra. Met lippe saamgepers probeer sy haar lag onderdruk. Haar vra-gesig en-hande probeer ‘n verduideliking van die kind ontlok. Sy verloor haarself egter in nog ‘n lagbui voor sy ‘n antwoord kan kry. Haar gesig steek sy in die beddegoed weg soos sy lag, ontkennend dat sy vir HULLE lag. Sy probeer ook ‘n antwoord by Hennie kry – met dieselfde resultaat.
So rol en lag en huil die drie totdat Zandra uiteindelik daarin slaag om tussen die snikke en trane te sê; “Ouma, ek(snik), ek GAAN nie weer vir Oupa bid nie want (snik), want hy lag vir myyeee…” en huil toe maar weer verder met haar gesig in haar gevoude arms op die bed.
Heelwat later het die drie hulself uitgelag en-gehuil tot bedaring. Hennie het sy kleindogter op sy skoot getel, haar kop saggies teen sy bors vasgedruk en troostend met sy hand oor haar hare bly vryf. Martha het vir hulle Horlicks met warm melk en baie suiker gemaak. Nadat hulle dit gedrink het, het hulle gaan slaap. Bymekaar.
senings 